Posters 39-50: Het Vlaams impulsprogramma voor natuurontwikkeling

Inleiding

Het Vlaams Impulsprogramma Natuurontwikkeling (VLINA) geeft een belangrijke stimulans aan het onderzoek voor natuurbehoud, en de verbetering en ontwikkeling van habitatten voor bedreigde en kwetsbare soorten in Vlaanderen. Het VLINA is vijf jaar geleden opgestart en geeft een financiële stimulans aan vernieuwende ecologische en humaan-wetenschappelijk onderzoeksprojecten, met een maximum duur van 3 jaar (zie tabel). Het totale budget bedroeg 500 miljoen BEF (of € 12.39 miljoen). Tijdens de periode van vijf jaar werden er 42 projecten uitgevoerd.

Tabel: Overzicht van het aantal VLINA-projecten en de projectduur.

Op basis van een kritische evaluatie van bestaande wetenschappelijke resultaten van zowel lopende onderzoeksprogramma's in Vlaanderen als in Europa, formuleerde het Beheerscomité van Vlina een aantal kennishiaten in de ecologische diversiteit in Vlaanderen. Er zijn vijf prioritaire thema's omschreven waarbinnen een wetenschappelijke impuls een belangrijke meerwaarde kan leveren aan de kwaliteit van de natuurontwikkelingsinitiatieven die de Vlaamse regering uitvoert.

1. Indicatoren voor biodiversiteit en natuurgerichte normstelling. Er is een dwingende behoefte aan eenvoudige en objectieve indicatoren die de ecologische waarde, de biodiversiteit en de toestand van de natuur in Vlaanderen in tijd en ruimte beschrijven. We moeten ook meer te weten komen over de impact van menselijke activiteiten op het behoud en de overleving van soorten en populaties, vooral voor de bedreigde soorten, in Vlaanderen.
2. Ecologische aspecten van natuurontwikkeling. Er is meer kennis nodig om het beheer van onze natuurreservaten te verbeteren en om een hogere natuurwaarde te bekomen. Hierbij ligt vooral de nadruk op praktijkgericht onderzoek met verwijzingen naar andere vormen van landgebruik zoals landbouw en bosbouw.
3. Habitatfragmentatie. Habitatfragmentatie vormt een ernstig probleem door een intensief landgebruik in Vlaanderen. Onderzoek naar de vermindering van de genetische variatie in kleine en geïsoleerde populaties en hoe men de verbindingsroutes kan verbeteren is hierbij van groot belang.
4. Ecohydrologische aspecten. De halfnatuurlijke ecosystemen die in Vlaanderen voorkomen zijn vaak onderworpen aan een bijzonder hydrologische dynamiek. Meer informatie is nodig over de relatie tussen bodem en watervoorziening enerzijds en de natuurkwaliteit anderzijds.
5. Maatschappelijke aspecten van natuurontwikkeling. Het is niet eenvoudig de waarden geassocieerd met biodiversiteit uit te drukken in een economische waarde, maar ze zijn het resultaat van het belang dat wij aan hen geven. Welke conflicten bestaan er tussen de verschillende actoren en hoe kan het respect voor de natuur in Vlaanderen verbeterd worden? De opvattingen en de attitudes van de verschillende maatschappelijke groepen moeten onderzocht worden. Wat is het effect van de verschillende regulaties op de natuurkwaliteit? Wat is het effect op natuureducatie? Bestaat er een 'optimale mengeling' van instrumenten voor natuurbehoud?

Onderzoekers
De VLINA-projecten werden uitgevoerd door de wetenschappelijke overheidsinstellingen voor natuur in het Vlaamse gewest nl. het instituut voor Natuurbehoud en het instituut voor Bosbouw en Wildbeheer, Universiteiten, NGO's en anderen.

Organisatie
De wetenschappelijke leiding van het Impulsprogramma is toevertrouwd aan een beheerscomité.
Het beheerscomité wordt in al zijn taken bijgestaan door een operationele cel. Deze is verantwoordelijk voor het dagelijks beheer van het Impulsprogramma.
Elk project kreeg een stuurgroep toegewezen om de projectopvolging optimaal te laten verlopen

Netwerkvorming
Eén van de doelstellingen van VLINA was ook nieuwe netwerken te creëren. Alle projecten zijn instelling- overschrijdend aangezien er met verschillende partners wordt samengewerkt. Dit komt tot uiting in het samen verzamelen, verwerken en interpreteren van gegevens. Daarnaast worden
er door de verschillende partners ook gezamenlijke publicaties gemaakt.

Beschikbaarheid
Alle samenvattingen kunnen geraadpleegd worden in de GMO-databank en op de website van de Afdeling Natuur (www.mina.vlaanderen.be/wiedoetwat/aminal/taken/natuur). De eindverslagen kunnen in ingebonden en/of digitale versie verkregen worden bij de VLINA-cel.